Dziupla

Materiał.

Na tartaku upatrzyłem stuletni pień na drukującą kulę.

Część.

Chociaż miał uszczerbek, dębinę kupiłem. Nie uzyskam z kloca pełnego kulistego lica. Ten ubytek zakłócał, powstającą we mnie wizję piątej kuli o średnicy metra.

Szkic.

Na szkicu linie cięcia zachęcały, aby z wnętrza kuli, wcześniej obrobionego kloca, wyciąć sześcienną bryłę. Cięcia stanowiłyby gotowe części do sklejenia.

Wpisanie bryły w bryłę i ,,wypisanie” jednej z drugiej, nie da wglądu do wnętrza formy.

Całość.

Ważna jest całość dla kompozycji dzieła, jaką niesie sam materiał. Łatwo jest naszkicować podziały i sklejki, trudno ocalić dendrometrię kloca.             Za wszelką cenę pragnąłem zachować całość zewnętrzną i wewnętrzną.

Biblioteka.

W podręcznikach z geometrii i topologii nie znalazłem figury pasującej do budowy mojej wizji, której motywu jeszcze nie znam. Mam tłok, a nie znam formy (tworzywa pieczęci).

Stara Baśń.

,,Dziupla stała próżną i czarnym swym otworem jak paszczą ziała jakoś dziwnie, straszno…”

I znowu zobaczyłem tłok-mieszkanie na formę. Dom naturalny próchniejący od wewnątrz, wykuty przez dzięcioła, wywiercony przez bartnika, rarytasem dla drzeworytnik. Piątą drukującą kulę nazwę Dziuplą.

Dno.

Ręce nie dosięgną do dna kuli. Dłoń z kostką odciska po omacku sferę kuli naprzeciw otworu.

Podłoże.

Tkaninę lub papier którym otulę bryłę, jak to czyniłem podczas druku z BKK, już nie skręcę niczym papierka na cukierku. Nadmierną część materiał odbitki ułożę we wnętrzu i z niego tkanina zabierze ślad.

Ślimak Pascala.

Jaką figurę przypomina szkic przekroju Dziupli?

Słownik matematyczny otwieram pod hasłem: ,,konchoida”. Czytam wzory: r = 1.5 + cos θ, r= 1 + cos θ, r = 0.5 + cos θ. Trzy kształty ślimaków: odpowiednio z wgłębieniami, z wierzchołkiem (kardioida) i zapętlone. Bliska mi ,,kardioida”. Jednak zapętlona pasuje do dziupli.

Co się stało? Gdzie jestem? Na granicy natury i kultury? Na wysokości zero metrów nad poziomem morza?

,,Kiedy Arystyp, filozof ze szkoły Sokratesa, wyrzucony jako rozbitek na wybrzeża rodyjskie zauważył tam nakreślone figury geometryczne, miał podobno zawołać do towarzyszy: ,,Bądźmy dobrej myśli! Widzę bowiem ślady ludzi” – pisze Witruwiusz. Przypis: księga 6 s.147.

Z tektury wycinam dwa koła. Na okręgu jednego zaznaczam punkt. Tocząc koło po obwodzie drugiego punkt wyznacza punkty krzywej, która wnika do wnętrza pierwszego.

Obiekt filmu.

Do Dziupli mogę wsunąć głowę. Całym ciałem wejść i zamieszkać na czas sceny realizacji etiudy. Ciekawe są małe ciemne izby. Ich czerń zapisze matryca kamery.

Tłok.

Fabuła moich etiud ma źródło w tłoku pieczętnym a nie w tworzywie pieczęci.

Domek dla lalki.

Drukująca w Dziupli.

Dom drzeworytnika.

Z bohaterką etiudy Drukującą siedzę w Dziupli. Powrót.

Praca nad Dziuplą spowodowała ponowną lekturę o technologii druku wypukłego. Dzięki niej postawiłem sobie dwa pytania:

 

1. Co powstaje podczas drukowania za arkuszem odbitki?

,,Docisk elementów drukujących formy do papieru powoduje w następstwie trwałą deformację powierzchni obciągu, tworzącą w nim jakby płytką matrycę. Głębokość deformacji zależy od rodzaju obciągu, rodzaju formy oraz siły nacisku użytej przy druku.” (Wołkowski, W. Wołek, S. Obtułowicz, ,,Technologia druku wypukłego”, Warszawa 1971, s. 178.) Z asystemu postanowiłem wrócić do systemu, ze zjawiska do procesu, z nie dodruku do druku. Trudne w typografii zagadnienie warstw obciągu cylindra drukowego pozwoliło mi zrozumieć sens tego, jaką rolę pełni obciąg.

W epoce drukarstwa o jakości druku przede wszystkim decydował obciąg: twardy, półtwardy, półmiękki, miękki. Przykładowo w tabelce podaję trzy rodzaje.

Specjalnie trudne zagadnienie w druku wypukłym stanowi obciąg. To warstwa materiału na płytę dociskową maszyny typograficznej ,,w celu nadania jej elastyczności koniecznej do uzyskania dokładnego styku z formą. Styk ten jest niezbędnym warunkiem uzyskania odbitki”.

Obciąg magdeburski	Obciąg Hesslera	Obciąg Spherekote
Preszpan lub twardy karton bezdrzewny Guma (gr. 0,5 mm) Mocny arkusz napinający Dwa arkusze przyrządowe Arkusz papieru ochronnego (silni e podklejony od dołu cylindra) Foli igielitowa (gr. 0,2 mm) Arkusz napinający Arkusz nakładowy	Dwa kartony bezdrzewne Arkusz napinający Odpowiednia liczba arkuszy przyrządowych Cienki fartuch gumowy Tkanina wulkanizacyjna Zewnętrzny twardy arkusz napinający Arkusz nakładowy	Tkanina konopna powleczona cienką warstwą spoiwa ze sztucznego tworzywa, na które jest naniesiona warstwa bardzo drobnych kuleczek szkła. Na 1sm2 znajduje się ich ok. 8000 sztuk. Kuleczki mają dużą wytrzymałość elastyczną i oleofobową.

 

1. Co jest za formą w czasie drukowania?

Złożony skład warstw obciągu za odbitką sugeruje, że widzę analogiczny skład warstw za matrycą. Sam staję się ,,warstwą” za kulą, np.: kiedy jestem bohaterem etiudy o kuli.

Dziupla utrudnia uzyskanie odbitki z wnętrza bryły. I znowu czuję się jakbym wracam z drewnem do lasu. Idę w gąszcz tego, z czego przybywa obraz graficzny.

 

Podłoża.

Pieczętowanie czy drukowanie następuje w pełni, gdy: twarda forma trafia na miękkie podłoże: np.: ślad podkowy na trawie, ślad gonny sarny na śniegu, ślad piętna na skórze, pieczętowanie w glinie, technika typografii; miękka forma trafia na twarde podłoże, np.: prósz przez dłoń na skałę, ciasto przez piec w chleb, gumowy stempel na papier, sitodruk, offset; miękka forma trafia na miękkie podłoże: np. warga na wargę, usta na usta, ciało na ciało, oblubienica pieczętująca się na sercu oblubieńca.

Naturalna forma powielająca.

Na szczególną uwagę zasługują usta jako forma i odbitka jako drugie usta. Pocałunek utożsamia formę z odbitką. A w przypadku intymnych pocałunków, przenikanie ciał, ciągła gra formy z odbitką ujawnia całość.

Forma i odbitka to gleby.

Drukowanie tkanek pozwala na uzyskanie żywej odbitki. Także Prototyp Odbitka z drukarki 3D umożliwiają wierne wykonanie złożonych kształtów przedmiotu i jego zastąpienie.

Chleb

Wypiek to odbitka z formy, którą formuje piec.

Piętno

Rozpalona do czerwoności sztanca daje ból, pali skórę, zostawia dotyk oprawcy.

Poduszka

Poprzedza formę i odbitkę. Do pierwszej wchodzę jak do dziupli. Drugą jest koszulka z nadrukiem.

Maszyna do pisania.

Za arkuszem przesuwa się w prawo i lewo oraz na okrągło walec, taka gumowa poduszka. Przed arkuszem przesuwa się taśma. Ramię z oczkiem czcionki uderza jak cep w taśmę. Efekt odbitki to wyraźne elementy litery i obszar niedodruku powstały od chlapnięcia tuszu z taśmy wokół niej. W nowych maszynach z głowicą kulistą tzw. „piłeczką golfową” wszystkie znaki pisma są na powierzchni stalowej kuli. Głowica porusza się po równikach i południkach formy.

 

Kalka.

Trzy, cztery arkusze przełożone kalkami wkręcam w maszynę do pisania. W papierowo-kalkową poduszkę uderza oczko czcionki. Co się wtedy dzieje? Jednocześnie powstaje parę niedodruków. Poza pierwszą odbitką z wyraźnym rysunkiem kroju litery i z efektem chlapnięcia wokół litery, kolejne odbitki są z aureolami. Co nastąpiło w warstwach arkuszy? Przytulanie niż drukowanie.

Klocki.

Piłą łańcuchową wycinam wnętrze dębiny. Tnę prostopadle do słojów. Z równoległych cięć łatwo wybijam klocek za klockiem. Łatwiej wypadają z obszarów spróchniałych, trudniej z żywicznych. Jak ważny jest kąt prosty, w pracy w drewnie.

Róża wiatrów.

Jedna z czterech postaci na kuli to autoportret na marach. Naprzeciwko zaczynam ryt kości. Rysunek szkieletu będzie czwartym portretem. Trzecim akt. Pierwszym akt ku wnętrzu.

Russell.

,,Myślę, że jest to błąd, albowiem wiedzieć, jak poznajemy, to mała dziedzina wiedzy o tym, co wiemy. Myślę, że jest to też błąd z innej racji; tkwi w nim tendencja, by poznaniu nadać ważność kosmiczną, na którą ono bynajmniej nie zasługuje; i to przygotowuje studiującego filozofię do powzięcia przeświadczenia, iż umysł ma pewnego rodzaju wyższość nad wszechświatem, który nie jest natury duchowej, a nawet, że wszechświat, który nie jest natury duchowej, nie jest niczym innym niż marą nocną, jaką ma przed sobą umysł w swoich momentach niefilozoficznych.” (S. 11, ,,Mój rozwój filozoficzny”)

Drzewo, drewno i dziupla.

1980 – Sad w Chechle wycinam jabłonie w sadzie wuja, las, tartak, stolarnia, drzeworytnia, kula, lalka, drabina, drążę dziuplę – 2023.

 

Cisza.

Z głowa w dziupli wycinam kolejny klocek. Jak cicho!

 

Mars tartaczny.

Kapsuła statku kosmicznego. Komora do pytań o drzeworyt, drewnodruk, drzewodruk, drewnoryt.

 

Kratery.

Nie mam wizji na tło, czyli cztery sferyczne pola między postaciami, których głowy zaglądają do wnętrza. Zewnętrze Dziupli mianuję powierzchnią planety. Planetę bombardują meteoryty. Będąc w Dziupli, będę jądrem. Ze mnie lawa kształtuje wulkany, pęknięcia skorupy.

 

Elipsoida 1990.

Oczy, nos, usta, zęby, uszy wyrytowałem na episoidalnej bryle z gruszy. Nigdy z niej nie drukowałem. Oto oblicze meteorytu. Organy zmysłów uderzające w dna kraterów.

 

Ink jet.

Elektroniczne sterowanie strumieniem farby prószonej z dyszy w postaci ciągu kropel. Prawie w każdym domu jest obecna ta precyzyjna metoda przenoszenia farby drukarskiej. Gdzie jest forma drukowa? To już elektroniczna forma ukryta w programie graficznym na dysku komputera.

Kropla padająca na papier. Płynne w miękkie. Jej ,,wędrówka w masie papieru.” – pisze C. Gruszczyński, ( Farby graficzne, W 1984, s. 121.)

Drukowanie strumieniowe. Wszechobecne dziś kropelkowe tulenie. Globalne ,,drücken”?

 

Długopis.

Profesor Jagoda na pierwszej lekcji rysunku w Liceum Sztuk Plastycznych zadał szkice długopisem. Szok dla piętnastolatka. Gmka wróg rysunku. Trzydzieści lat później spisuję rozmowę ze stolarzem i odkrywam, że kuleczka w długopisie przenosi tuszu z powierzchni kuli na papier. Linia jest drukowana, a nie kreślona jak piórem. Globalne ,,drücken”?

 

Młody w starym.

Czym jestem wchodząc do formy?

Sześćdziesięciolatkiem w dwustulatku.

 

Za odbitką.

Efekt przesiąkania tuszu lub atramentu był obecny na odbitkach w czasach drukarskich przed zastosowaniem farby drukarskiej jako pasty. Lejne substancje ujawniały się po drugiej stronie arkusza.

 

Ewolucja farb drukarskich.

Od lejnych przez pasty do lejnych.

 

Wielka iluzja punktami.

Trudno mówić o nacisku (drucken) w dzisiejszych drukarkach tuszowych. Tymi urządzeniami obsiano Ziemię. Każde z nich powiela plejady mikrokropel w miękisz arkusza. Ziemia odrukowana jak niebo gwiadami, totalnie tuli się (drücken) graficzno-drukarskie obrazy.

 

Komora.

Wchodzę już do dziupli. Słyszę dźwięki wytłumione dębiną. – A jak pan wygładzi wnętrze – dodaje tartacznik – to ucichnie huk pił traka.

 

Mars.

Greckie słowo ,,planes” – błądzący, tułacz, oznacza gwiazdy błądzące po niebie.

 

1991.

,,Przybyła jeszcze jedna planeta” – wers z wiersza o pierwszej drukującej kuli. Wtedy grzecznie krążyła po kole wokół Słońca. Dziś błąkam się po niebie.

 

Drücken w zdaniu.

1. Eine Gebärende drückt.

Odciski potomstwa.

2. Und das kein Hulf war in der Noth:

druckten die Kinder an ihr Herz.

I żadna pomoc nie była potrzebna:

przycisnęła dzieci do serca.

3. Ich drücke dich an die Brust.

Tulę cię do piersi.

4. Auf deinem Herzen druckt ein still gebresten.

Na twoim sercu odciska się wciąż złamany.

5. Die mich drückt und im Herzen krenkt.

To mnie uciska i rani serce.

6. Keinen drück die hand zum Scherz,

Dasz nicht Herzen kalten.”

Nie podawaj ręki dla żartu, Aby serca nie zmarzły.

7. Der treue Kusz auf ihren Mund.

Wierny pocałunek na jej ustach.

8. Du kussest mich zum scheiden.

Pocałuj mnie na pożegnanie.

9. ,,Das gesicht in das Kissen drücken.

Wciśnij twarz w poduszkę.

10. Ihr habt so mancham ja euern Namen in die Hand gedruckt, er steht in meiner auch, seit vielen Jaren.Często drukowałeś swoje imię na dłoni, w mojej też jest, od lat.
11. Seid du (Welt) auf mich gefallen hast (bist) und druckst mich auf die Erden.

Ty (świat) śpisz przy mnie (jesteś) i spychasz mnie na ziemię.

12. Er druckt schnell sich aus dem Haus.

Szybko wdrukowuje się z domu.

13. Dich drückt ein Brudermord wie jenen.

Takie bratobójstwo cię gnębi

14. Alp der die Schlafenden drückt.

Turnia przytulająca śpiących.

15. Ich mochte in die vollen Blumen mich drücken.

Chciałbym wcisnąć się w cały kwiat.

1. Saft durch ein Tuch drücken.

Sok wyciśnij przez szmatkę.

2. Butter in die Tonne drücken.

Masło wyciśnij do beczki.

3. Ein Mattress müssen drucken im Bett liegen.

Materac musi mieć wycisk w łóżku od leżenia.

 

W języku polskim czasownik drukować ma znaczenie ograniczone. Za to w niemieckim jego użycie w kontekście zwraca moją uwagę od lat i rozszerza prace nad badaniem koncepcji pieczętowania czy drukowania jako przytulania.

Stąd powyższy wybór zdań z czasownikiem ,,drücken” (Deutsches Wörterbuch von Jacob und Wilhelm Grimm, 1991, Band 2, s. 1442), tyczy styku oraz dotyku w relacji formy z podłożem: twardej z miękkim, miękkiej z miękkim.

W zdaniach odczytujemy skalę fizycznej siły dotyku czy styku między osobami i osobami od mocnego, delikatnego, głębokiego, uczuciowego, ulotnością swą zapisującego się w pamięci; osobami i przedmiotami: twardego, trwałego, silnego, płytkiego, przypadkowego.

W niektórych zdaniach wyczuwamy obecności: (1) czegoś co stoi przed formą i (2) czegoś co ujawnia się zza odbitką.

1. Przed formą jest tłok.

Forma drukowa składa się z tłoka i tworzywa, czyli rysunku matrycy. Tłok może, ale nie musi brać udziału w akcie powielania i wpływać na treść grafiki. Tłok jest przed formą. (Program graficzny tkwi przed formą?) Tłok ujawnia się widocznie lub niewidocznie w kolejnych etapach drukowania: forma, farba, temperatura, podłoże miękkie lub twarde, odbitka… czy program graficzny.

2. Zza odbitką powstaje ,,echo” (przeważnie ten ślad pomijamy, czy uznajemy za wadę) procesu drukowania i kształtu tłoka.

Czy nie powinno się rozpoczynać ujawniania obrazu graficznego od wizji kształtu tłoka?

 

tłok	forma	odbitka	podłoże
usta	wargi	usta	pożegnanie
dłoń	moja dłoń	twoja dłoń	temperatura dłoni
pocałunek	wargi	wargi	dotyk
ciało	ręce matki	dziecko	łono
ciała	kobieta i mężczyzna	dziecko	ród
śpiący	sen	materac	niedodruk
głowa	twarz	negatyw twarzy	łzy w poduszce
żart	nie ręka	styk dłoni	oszukane serce
turnia	turnia	śpiący	dzień
fantazja Np. pszczoła	kwiat	fantazja np. Calineczka	nektar

 

Wnioski:

1. O roli tłoka w kształtowaniu formy zapominamy.
2. To tłok przed formą zaczyna rozpad, a jego kruchość wnosi do ryciny niedodruk.
3. Podłoże z odbitką mylimy.
4. Obraz graficzny nie kończy się odbitką.
5. Na przykład: kiedy ustami do ust przekazujemy uczucie, wtedy nie da się rozróżnić formy od odbitki.
6. Echo tłoka kresem procesu powielania.

 

Печатъ.

W języku rosyjskim na określenie drukowania używa się terminu: печатъ – brzmi po słowiańsku biblijnie, wnosząc tajemnicę pieczęci, informuje o alter ego jej właściciela.

Ciekawe jest to połączenie starożytnej nazwy powielania z nowożytną z techniką poligraficzną. Stąd dla mnie przyczynkiem do ponownego badania przybywania obrazu z formy. Na pewno piętno jest naciskiem i bólem wobec pieczęci, która wtula niewiadomą.

Dalekie i bliskie łączenie nazw widać w печатъ струйная. Mowa tu o druku bez zastosowania formy drukowej, np. w drukarkach ink-jet.

Czyż o bezstykowej pieczęci nie mówi stwierdzenie z listu Pawła do Koryntian? ,,Albowiem wy jesteście pieczęcią mego apostołowania w Panu.” (1 Kor, 9,2).

 

,,Słownik naukowo-techniczny rosyjsko-polski” Warszawa 1988, s. 59.

Print.

W języku angielskim dwa znaczenia czasownika: print zwróciło moją uwagę dla badań nad tym, czym jest forma i odbitka.

Pierwsze, związane z murawą.

,,The horses printed their hoofs on the wet grass.”

Konie odciskały kopyta na mokrej trawie.

Drugie, z nieboskłonem.

,,The night is print.”

,,Print stars, or moon-light.”

,,The moon shines print.”

,,The moonlight is very print.”

Noc jest wydrukowana.odbiką.

Druku gwiazdy lub światła księżyca.

Księżyc świecąc drukuje. Świecącą odbitką.

Światło księżyca jest bardzo wydrukowane, odbitką.

 

1. Tłokiem kopyto. Formą podkowa. Podłożem mokra trawa. A jaka murawa? Angielska w uprawie inna od polskiej.
2. Słońce tłokiem czy księżyc formą? Odbitką światło gwiazdy czy planety?

 

Szerzej.

To co przed formą nazwę: tłokiem. A to co za odbitką: podłożem. W związku z tym typowy układ procesu drukowania wygląda następująco: forma – (barwidło) – odbitka. Nietypowy i rozszerzony układ zjawisko według mnie powinien wyglądać: tłok – forma – (barwidło) – odbitka – podłoże.

28.02.2023.

Tartacznik z tartaku przywiózł Dziuplę.

 

Ze słownika przysłów.

Print In:

What soeuer is uttered in such mennes hearing, must bee done in printe; as wee say in oure common Prouerbe.

To, co zostanie wypowiedziane podczas takiego przesłuchania, musi zostać wydrukowane; jak mówimy w naszym wspólnym przysłowiu.

All this I speak in print, for in print I found it. (1594 rok)

Wszystko co/to mówię z druku, bo w druku to znalazłem.

Most sweet gardon! I will do it, sir, in print.

Najsłodszy ogród! Zrobię to, proszę pana, drukiem.

O sir, we quarrel in print.

Panie, kłócimy się w druku.

In print, rarely, admirably, finically.

W druku, rzadko, wspaniale, ostatecznie.

 

Model Dziupli.

 

05.03.2023.

 

List do Marka.

Trzy dni temu założyłem czerwone spodnie i przeznaczyłem je jako ubranie robocze do prac stolarskich. Drążę wnętrze kuli, odpoczywam i znowu posuwam się centymetr za centymetrem do środka dębiny. Pukam stukam w tą dendryczną komorę. Cisza, echo i przytulne drewna łono. I nagle z pamięci pojawia się ostatna scena z ,,Autoportretu”. Nagle czerwone spodnie zmieniły znaczenie. A jakby tak wejść na czerwono ubranym do wnętrza? Biegnę do domu, z szafy wyciągam stary czerwony t-shirt i wracam do drewutni w ogrodzie. Ustawiam kamerę. Klik i wciskam się do Dziupli. ,,Czerwony” w kuli… A jakby tak właśnie zacząć nową etiudę pt.: ,,Dziupla”? Wynikanie logiczne – zaczyna się. Na drugi dzień, coś nie gra w tym wynikaniu. Mija kolejny dzień drążenia piłą łańcuchową i nic. Dopiero późnym wieczorem w łóżku przychodzi wizja, odwrotka często bywa wizją, czerwonej kuli, a drzeworytnik (później bohater etiudy) w neutralnym kostiumie. I to widzę pewnikiem dla przyszłego dzieła. Poranek i bezcenne pytania o wieczorną ,,odwrotkę”. Zawsze zaczerniałem formy drukowe, bo tradycja. A pamiętasz, kiedy rozmawialiśmy o drukującym klocu na pustyni, sam zapytałeś: ,,A czy musi być czarny?”. A teraz kula ma być krwawa, karminowa, cynobrowa, rubinowa, purpurowa? Jeśli powiem ,,tak”, to przede mną nieznane. I w tej chwili pisząc do Ciebie, przybywa na pomoc ,,matka matrycy”, forma, która poznaje od lat. Czy to czarny krąg? – – – Warto wybrać się w tę podróż.

Andrzej

14.03.2023

Drzeworytnia. Tkanina obiciowa fotela składa się z roślinnego żakardowego wzoru. Całość jest w kolorze buraczkowym jednak barwienie to wnosi własny wzór białych prostokątów w układzie ,,szachownicy”. Która z warstw skórą?

 

Po co?

Czerwona postać w garniturze na marach?

Czerwony szkielet?

Czerwony akt?

Czerwony akt zaglądający przez okno Dziupli?

Zaglądające głowy powyższych postaci w czerwonej Dziupli?

Na jakim podłożu toczyć tę bryłę?

 

 

 

Nie zawiera wirusów.www.avast.com